اینجا مشهد است چون شرایط و قوانین کمی متفاوت تر از سایر نقاط کشور می باشد؛
انواع ملک و املاک در گوشه و کنار این شهر با توجه به ارادت مردم نسبت به امام رضا علیه السلام توسط اشخاص به وقف آستان قدس رضوی داده می شد به طوریکه در حدود بیش از 70 درصد از زمین های قابل تملک شهر اکنون متعلق به آستان قدس رضوی است که تحت مدیریت اداره معاونت بهره وری املاک و اراضی آن سازمان میباشد،
دفترچه پلمپ شده مخصوصی است که اداره ثبت براساس محل وقوع ملک و باتوجه به عرصه و اعیان و به استناد اطلاعات ثبت شده در دفتر املاک آن را صادر می کند.
شناسنامه ملک یا ساختمان (سند مالکیت) شامل مشخصات آن از جهات مختلف می باشد، دو سند مالکیت شبیه به هم نخواهند بود مگر اینکه متعلق به ملک واحدی باشند. اسناد مالکیت رسمی فقط اسنادی می باشند که توسط سازمان ثبت اسناد و املاک کشور چاپ شده باشند و با احراز شرایط خاص در اختیار مالکان اعم از شش دانگ ، مشاع یا اعیان قرار داده می شوند.
در گذشته اسناد مالکیت به صورت دفترچه ای چاپ می شد و در حال حاضر به صورت تک برگ (پشت و رو) چاپ می شود.
مثل نمونه های در تصویر تا اینجا تکلیف برای همه معلوم است.
به املاکی اطلاق می شود که مالک آن شخصی حقیقی یا حقوقی باشد که اختیار ایجاد بنا یا نقل و انتقال ملک را از لحاظ عرصه و ابینه (ساختمان) بدون نیاز به جلب رضایت دیگری داشته باشد.
(ملک طِلق به ملکی گفته میشود که هیچگونه حق عینی علیه آن ملک به ضرر و به نفع دیگری وجود نداشته باشد)
املاکی می‌باشند که در اختیار موقوفه‌هایی مانند آستان قدس رضوی، اوقاف یا متولی خاص و عام وقفی میباشد.
این نوع املاک اعم از زمین یا ساختمان، مغازه و غیره با شرایط خاصی در اختیار افراد قرار داده می‌شوند و نقل و انتقال آنها در هر مرحله تابع شرایط خاص و منوط به اخذ مجوز از اداره آستان قدس رضوی یا اوقاف یا هر متولی وقف می باشد.
در این موارد زمین (عرصه) و ساختمان و ملحقات موجود در آن (که اعیان نامیده می‌شوند) اگر عرصه وقف شده باشد ولی سند مالکیت اعیان به نام مستاجر وجود داشته باشد، به شرط موافقت همان موقوفه (آستان قدس رضوی، اداره اوقاف و غیره) اعیان (یعنی همان ساختمان واحدهای داخل آن و درختان و ملحقات و … موجود در زمین) قابل انتقال است.
میگویند وقف سنت پسندیده‌ای است که خیلی‌ها آن را به جا می‌آورند. یکی از جاهایی که شاید کلمه‌ی وقف زیاد به گوش‌تان خورده باشد، در مورد املاک وقفی یا املاک اوقافی است که معمولاً نسبت به نمونه‌های مشابه خود در همان منطقه قیمت کمتری دارند. (دلیل آن هم معلوم است)
واقعیت این است که املاکی که این سند را دارند با قیمت کمتری معامله می‌شوند و همین موضوع باعث شده است تا برخی نسبت به خرید چنین ملک‌هایی شک و تردید داشته باشند اما بعضی ها میگویند املاک اوقافی به این معنی نیست که اگر آن را خریداری کردید در آینده شخصی به عنوان مدعی بتواند آن را از شما بگیرد، لذا گول حرفشان را نخورید چون اگر اراده کنند و بخواهند به راحتی شما را از این املاک بیرون میکنند (ولی فعلا نمیخواهند!)
اول باید بدانید که شما مالک نیستید و مستاجر هستید، و مالک (یا بهتر بگیم موجر) ملک (عرصه) اداره اوقاف یا آستان قدس رضوی و … هستند.
دوم برای شروط و هزینه ها فرض کنید منزل پدری شما که چندین و چند سال در آن زندگی می‌کردید از نوع اوقاف است و پدرتان تصمیم به انتقال سند خونه به نام شما (فرزند) می‌گیرند، طبق قانون مجلس شواری اسلامی (لینک منبع ماده 2 آیین نامه Click Here) شما یا پدر علاوه بر هزینه های نقل و انتقال اسناد آزاد (بند1) که معمولا شامل هزینه های شهرداری، دارایی و ثبت دفتر اسناد رسمی میشود می‌بایست هزینه‌ای معادل ۱۵% مابه‌التفاوت ارزش فعلی عرصه (زمین ملک) نسبت به ارزش زمان ایجار (زمان شروع اجاره قبلی یعنی زمانیکه چدرتان این ملک را خریده است) را می‌یابد. به عنوان پذیره انتقالی به هنگام تنظیم سند
اجاره (جدید به نام خودتان (فرزند)) به نفع موقوفه پرداخت نمایید و همچنین به این ترتیب در نقل و انتقالات بعدی نیز می بایست پرداخت ها را رعایت کنید.
یعنی سر انگشتی حساب کنید برای ملکی که ده سال پیش 1 میلیارد تومان ارزش داشته و اکنون 10 میلیارد تومان میباشد، می بایست معادل 15% از مالبالتفاوت 9 میلیاردی (یک میلیارد و سیصد و پنجاه میلیون تومان) را به اداره اوقاف پرداخت نمایید تا شما به عنوان فرزند پدرتان مستاجر جدید منزل پدریتان بشوید.
درضمن این را بدانید که اگر خواستید منزل را خراب کنید و ساختمان جدیدی احداث کنید بازهم پایتان گیر است و در موردیکه من شخصاً تجربه کردم به لحاظ اینکه چند مترمربع از حیاط ملک در مسیر خیابان بود، نقل و انتقال این مساحت بدون هماهنگی من توسط شهرداری و اداره اوقاف انجام شد و پول و امتیازات آن را اداره اوقاف دریافت کرد، و در پاسخ به من مدعی بودند که حفظ و حراست از زمین اوقاف به عهده من بوده و اگر زمین اوقاف کوچک و کم شده بنده مقصر هستم و علاوه بر اینکه 15% هزینه را فوق را به اوقاف بدهم، ادعایی هم نداشته باشم و صرفاً به احداث بنای جدید بسنده کنم.
اگر مطالب برایتان مفید بود لطفا با ذکر منبع برای دوستانتان منتشر کنید.
انواع اسناد موقوفه نیز بدین شرح می‌باشند:
موقوفه خاص: وقفی است که اختصاص به افراد معینی داشته باشد. مثل وفق بر اولاد.
موقوفه عام: وقفی است که راجع به جهات عامه یا عنوان عام باشد. مثل وقف بر مساجد یا ایتام.
به املاکی گفته می شود که در رهن بانک، ارگان، سازمان یا شخص حقیقی درآمده است، به آن معنی که مالک به منظور توان اخذ وام یا پرداخت دیون معوقه خود، ملک مورد نظر را به طور موقت و در ازای مبلغ و زمان مشخصی به دیگری واگذار می نماید. بدیهی است این املاک بدون فک رهن امکان واگذاری به دیگری یا ارزیابی به عنوان وثیقه وجود ندارد. [5]
به املاکی اطلاق می شود که به هر دلیل به حکم دادگاه از مالک یا مالکان به نفع دولت یا یکی از بنیادها سلب مالکیت شده است. [6]
حال میدانیم املاک آستانه ای در واقع املاک اوقافی هستند که زمین آن توسط شخصی وقف شده است و آستان قدس رضوی در ازای اقساط آن را به افراد دیگر اجاره داده و درآمد حاصله را صرف امور مربوطه می‌کند.
البته ناگفته نماند مبالغ اقساط گفته شده در طول سال خیلی زیاد نیست. ولی یادتان باشد پرداخت اقساط به معنای اجاره به شرط تملیک نیست!
اعیان این املاک دارای سند هستند و هیچ مشکلی هم برای خرید و فروش، رهن و اجاره آپارتمان و حتی ساخت‌وساز در زمین آنها وجود ندارد. املاک اوقافی در شهرهای مختلف ایران وجود دارد و قیمت کمتر و دید خوبی نسبت به آنها وجود ندارد. شما برای هر کاری می بایست اجازه بگیرید و شاید هزینه پرداخت کنید مثلا هزینه حق تقدیمی ، هزینه تغییر کاربری از مسکونی به تجاری و …، ساخت و ساز و … تقریبا مشابه همان پولی که به عوارض پروانه شهرداری می دهید برای تغییر کاربری هم می بایست به آستان قدس رضوی بپردازید.
تفاوت با سند ملکی در چیست؟
در سند ملکی هر فرد یک سند شش دانگ یا به اندازۀ سهم خود سند دفترچه‌ای و منگوله‌دار دارد و نباید منگوله دست خورده باشد. در سند ملکی حدود اربعه از چهار طرف شمال، جنوب، شرق و غرب مشخص شده است. نقل و انتقال سند ملکی باید در دفاتر اسناد رسمی انجام شود و غیر از آن اعتبار قانونی ندارد.
شماره سریال اوراق سند اهمیت زیادی دارد و تمام اوراق مربوط به همان سند ملکی است؛ از همین رو باید شماره سریال تمام صفحات یکسان باشد.
نکتۀ مهم دیگر این است که از نظر ارزش و اعتبار، طبیعتاً اعتبار ملکی شش دانگ از آن بیشتر است و همین امر باعث قیمت کمتر املاک اوقافی شده است. اما در نهایت اختیار ملک اوقافی با کسی است که آن را خریداری کرده است .
نکتۀ مهم دیگری که لازم است به آن توجه شود این است که هنگام معاملۀ ملک وقفی، علاوه بر ادارۀ ثبت اسناد، باید از اداره اوقاف نیز استعلامات لازم گرفته شده و در نهایت نکات مربوط به معاملات املاک اوقافی نیز رعایت شود.
آستان قدس رضوی به منظورکاهش تعداد مراجعات مستاجرین خود، میز خدمت معاونت املاک و اراضی تحت عنوان پیشخوان خدمت طراحی و رونمایی کرده است :
سایت اداره املاک و اراضی آستان قدس رضوی:
لینک پیشخوان خدمات آستان قدس رضوی (click Here) که در این سایت آمده است :
“در ادامه فعالیت با راه اندازی و نصب سامانه جامع املاک و اراضی (سیاق رضوی) در تمامی دفاتر اسناد رسمی مشهد سعی بر این بود تا موجب رضایت بیشتر مستاجرین را فراهم سازد. در این شیوه مستأجرین شهر مشهد به منظور دریافت خدمت با در دست داشتن مدارک مورد نیاز هر خدمت به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه نموده و آن دفترخانه با توجه به نوع درخواست، پس از ثبت اطلاعات با اسکن مدارک به صورت سیستمی و تحت وب فرم درخواست را به دفتر پیشخوان خدمت معاونت املاک و اراضی ارسال کرده که فرم مورد درخواست با مدارک پیوست شده در دفتر پیشخوان بررسی و در صورت تایید جهت ادامه فرآیند به اداره نقشه برداری و پس از آن به اداره اراضی ارسال میشود و در صورتی که فرم مورد تایید نباشد به دفتراسناد جهت برطرف کردن اشکالات فرم و مدارک پیوست عودت داده میشود تا پس از اصلاح مجدد به دفتر پیشخوان ارسال گردد.”
